معرفی درس آناتومی و ۴ اصل مهم در مطالعه این درس

منظور از آموزش آناتومی بررسی ساختارهای بدن بصورت ماکروسکوپیک و بدون استفاده بزرگنمایی میکروسکوپ می‌باشد. درس آناتومی یکی از مهمترین دروسی است که دانشجویان پزشکی و دندان پزشکی در دوران علوم پایه یا آن دست و پنجه نرم می کنند. این درس از دو جهت اهمیت بسیار زیادی برای شما دارد:

1.  از درس آناتومی تعداد قابل توجهی سوال در آزمون علوم پایه مطرح می شود. اگه نمیدونی آزمون علوم پایه چیه مقاله ما درباره این امتحان رو مطالعه کن.
2.  نکته مهم تر اینجاست که یادگیری مباحث آناتومی برای دوره بالین در پزشکی اهمیت بسیار زیادی دارد.

معرفی کامل درس آناتومی

درس آناتومی، مطالعه ساختار داخلی بدن انسان را به عنوان شیوه‌ای برای درک عملکرد و تعامل اجزای مختلف بدن بررسی می‌کند. این درس به طور کلی به دانشجویان اجازه می‌دهد تا با ساختار اجزای بدن آشنا شوند.

کیا باید آناتومی بخونند؟

درس آناتومی برای دانشجویان رشته‌های پزشکی، دندان پزشکی، پیراپزشکی و پرستاری، علوم ورزشی و رشته‌های مرتبط با بهداشت بسیار مهم است. این درس به آنها امکان می‌دهد تا بدن را به عنوان یک سیستم یکپارچه درک کنند و رابطه بین اجزا و سازمان بدن را درک کنند.
حواستون باشه که این درس برای دانشجویان پزشکی و رادیولوژی از حساسیت بیشتری نسبت به بقیه رشته ها برخورداره.

نحوه تدریس درس آناتومی در دانشگاه

در این درس، دانشجویان با نحوه ساختار بدن، موقعیت و ترتیب قسمت‌های مختلف بدن، عملکرد اعضا و سیستم‌های مرتبط و همچنین ارتباطات بین آنها آشنا می‌شوند. آناتومی شامل مطالعه استخوان‌ها، عضلات، عروق، عصب‌ها، اعضای داخلی و سایر اجزای بدن است.
نحوه تدریس درس آناتومی در دانشگاه به طور کلی به دو بخش تئوری و عملی تقسیم می‌شود.

در بخش تئوری آموزش آناتومی، دانشجویان با مفاهیم و اصول آناتومی آشنا می‌شوند و در بخش عملی، آنها فرصت دارند تا اجزا و سازمان بدن را بر روی جسد و همچنین روی مولاژ بررسی کنند.
همانطور که می‌دانید مولاژ به ماکت های اجزا بدن انسان می گویند که برای یادگیری بیشتر دانشجویان ساخته شده است.
بچه ها لطفا کلاس های عملی رو جدی بگیرید. بخصوص تشریح جسد. چون این روش بهترین روش یادگیری آناتومی می باشد و مطالب بطور کامل در ذهن شما تثبیت می شود.

روش های آموزش آناتومی

آموزش آناتومی به دو روش قابل انجام است:

۱- روش موضعی یا ناحیه ای

بررسی آناتومی بصورت موضعی اینجوریه که روی یک ناحیه از بدن مثل قفسه سینه یا لگن متمرکز شوید و فقط اجزای اون ناحیه رو بررسی کنید و سپس سراغ ناحیه بعدی بروید. منظور از بررسی، تشریح کامل تمامی اجزای موجود در آن ناحیه شامل استخوان، عضله، عروق و اعصاب است.
این روش یک روش تدریس قدیمی آموزش آناتومی در دانشگاه ها می باشد و اکنون در دانشگاه های ایران از این روش استفاده نمی شود.

۲- روش دستگاهی یا سیستمیک

در این روش دستگاه های بدن را بطور مجزا مورد تشریح و بررسی قرار می دهند. برای مثال دستگاه عصبی را در سراسر بدن تشریح میکنند یا دستگاه تناسلی یا دستگاه قلب و عروق. پس در این روش تمام نواحی مرتبط با آن دستگاه مورد نظر، تشریح میشود.
این روش یک روش نوین تدریس درس آناتومی است که هم اکنون از آن در دانشگاه های کشور استفاده می شود. هرچند به این روش آموزش آناتومی هم نقدها و اشکالاتی وارد هست. برای مثال تطبیق سخت دروس با تشریح جسد در روش دستگاهی یا تکرار بی مورد برخی مطالب تدریس شده در واحد‌های دیگر. ولی به هر حال شیوه آموزش بهتری نسبت به روش اول می باشد.

سر فصل واحد‌های آناتومی بر اساس آیین نامه وزارت بهداشت

بر اساس آیین نامه وزارت بهداشت واحد‌های آناتومی از سال ۹۶ به بعد طبق کوریکولوم زیر تدریس خواهد شد:

• مقدمات علوم تشریح : ۲.۵ واحد
• علوم تشریح دستگاه تنفس: ۰.۷ واحد
• علوم تشریح دستگاه گوارش: ۲ واحد
• علوم تشریح حواس ویژه: ۰.۹ واحد
• علوم تشریح اعصاب: ۱.۹ واحد
• علوم تشریح دستگاه ادراری تناسلی: ۱.۱ واحد
• علوم تشریح دستگاه قلب و عروق: ۱.۵ واحد
• علوم تشریح غدد درون ریز: ۰.۴ واحد
• علوم تشریح اسکلتی عضلانی: ۲.۴ واحد
• علوم تشریح سر و گردن: ۱.۷ واحد

این سر فصل ها مختص دانشجویان پزشکی می باشد.

اهمیت آناتومی در آزمون علوم پایه

همانطور که می دانید از مباحث علوم تشریح شامل دروس آناتومی، بافت شناسی و جنین شناسی تعداد ۵۴ سوال طرح می شود که بخش عمده این سوالات از درس آناتومی است. بنابراین نباید خوندن این درس رو دست کم گرفت. دانشجویانی هم که قصد استریت شدن در آزمون علوم پایه رو دارند این درس می تونه خیلی بهشون کمک کنه و اونا رو در این مسیر جلو بندازه. مقاله استریت شدن رو بخون تا شرایطش رو بدونی.

اهمیت آناتومی در بالین

بچه های پزشکی بعد از علوم پایه و فیزیوپات وارد مقطع بالین میشوند. در این مقطع بیشتر با بیماری ها، تشخیص و درمان اونها سر و کار خواهند داشت. پس آموزش آناتومی توی این مقطع به چه دردی میخوره؟ در بخش رادیولوژی و تشخیص از روی تصاویر رادیولوژی، CT اسکن و MRI بهترین درسی که می تواند به شما کمک کند درس آناتومی است.

برای افرادی که در آینده قصد دارند رشته جراحی رو انتخاب کنند درس آناتومی مهمترین درس پزشکی برای اونها محسوب میشه. بنابراین این درس در بالین نیز به درد میخوره.

منابع مهم برای مطالعه آناتومی

کتاب های زیادی برای مطالعه درس آناتومی تالیف شده. اما مهمترین کتاب های که در بازار موجود هستند و در دانشگاه به عنوان مرجع مورد استفاده قرار می گیرند دو کتاب معروف آناتومی اسنل و گری هست.

وزارت بهداشت برای علوم پایه رفرنس اصلی خودش را آناتومی اسنل معرفی کرده اما هم گری و هم اسنل هر دو برای مطالعه آناتومی مناسب هستند.

تفاوت های آناتومی اسنل و گری

این دو کتاب در کلیت موضوع، یعنی مفاهیم کلی آناتومی با هم تفاوت چندانی ندارند. اما اگر بخواهیم در جزئیات آنها را بررسی کنیم این تفاوت ها را مشاهده می کنیم:

• آناتومی اسنل نسبت به گری از نکات بالینی بیشتری استفاده کرده است، بنابراین مطالب بالینی این کتاب در آینده میتواند به دردتان بخورد.
• آناتومی گری دارای تصاویر بسیار واضح و زیبایی نسبت به اسنل است و درک مفاهیم با استفاده از این تصاویر خیلی راحت تر به نظر می رسد.
• کتاب اسنل از متن نسبتا روان ترس نسبت به گری برخوردار است.

البته اینکه از روی جزوه آناتومی بخونید یا از روی کتاب کاملا به خودتون بستگی داره. اگر جزوه کامل با تصاویر مناسب در اختیار دارید که از آن استفاده کنید و حتی می تواند از جزوات آناتومی دانشگاه شهید بهشتی که در سایت موجود هستند استفاده کنید. ولی اگر تمایلی به مطالعه از روی جزوه ندارید بهترین گزینه دو کتاب معرفی شده در بالا هستند یعنی اسنل و گری.

۴ اصل مهم در مطالعه آناتومی

اصل اول:

مهمترین نکته در مطالعه درس آناتومی اینه که حتما در کنار جزوه یا کتاب یک اطلس کنار دستتون باشه تا تصاویر مربوط به اون مطلب رو خیلی واضح از روی اطلس مشاهده کنید. بهترین اطلس های موجود در بازار اطلس نتر و اطلس زوبوتا هست که هر دو تاشون رو رایگان می تونید از داخل سایت دانلود کنید.

اصل دوم:

نکته مهم بعدی اینه که با توجه به حفظی بودن مطالب آناتومی بهترین و تنها راه یادگیری این مطالب تکرار و تمرین هست. پیشنهاد ما اینه که مطالب کتاب رو طوطی‌وار حفظ نکنید بلکه در حین تکرار این مطالب از مولاژ و اطلس استفاده کنید تا بهتر براتون جا بیفته.

اصل سوم:

یکی از بهترین روش هایی که می‌تونه در یادگیری درس آناتومی کمک کننده باشه استفاده از فیلم های آموزشی هست. البته نه هر فیلم آموزشی بلکه فیلم هایی که مطالب رو بطور کامل از روی شکل و با جزئیات توضیح بدهند.
فیلم های اسموزیس یکی از منابع آموزشی است که این کار را به خوبی انجام داده است.
فیلم های اسموزیس در سایت موجود است و می توانید آنها را از لینک زیر دانلود کنید.

اصل چهارم:

از دیگر روش های کمک کننده در یادگیری درس آناتومی نقاشی و رسم شکل است. شما می‌توانید با کشیدن شکل شماتیک اجزای مختلف بدن حین مطالعه، به خوبی مطالب رو درک کنید. یکی از کتاب های که شکل های شماتیک رو به خوبی کشیده اطلس چوراسیا هست. می تونید از این کتاب هم برای رسم شکل استفاده کنید.

امتحان آناتومی در دانشگاه

نحوه امتحان گرفتن از درس آناتومی کاملا به استاد بستگی داره. اما امتحان آناتومی معمولا یه این شیوه از دانشجویان گرفته میشه. این امتحان شامل دو بخش تئوری و عملی هست.

بخش تئوری:

در قسمت تئوری اکثر اساتید امتحانات رو بصورت تستی طرح می کنند. البته برخی از اساتید هم بصورت تستی تشریحی سوال میدهند.

بخش عملی:

در این قسمت معمولا امتحان رو بصورت ایستگاهی از بچه ها می‌گیرند. یه این معنی که مولاژها یا همون ماکت های مختلف اجزای بدن رو در ایستگاه های مختلف قرار می دهند تا دانشجویان با توجه به وقت تعیین شده نام قسمتی از مولاژ که روی آن علامتگذاری شده را یادداشت کنند. البته در روش دیگه بصورت شفاهی این کار انجام میشه.

جمع بندی

آموزش آناتومی در علوم پزشکی و رشته‌های مرتبط، از جمله پرستاری و علوم ورزشی، بسیار مهم و حیاتی است. این درس به دانشجویان اجازه می‌دهد تا با ساختار داخلی بدن انسان و سایر موجودات زنده آشنا شوند و رابطه بین قسمت‌ها و سیستم‌های مختلف بدن را درک کنند. در طول آموزش آناتومی، دانشجویان با استفاده از روش‌های تئوری و عملی، اطلاعات زیادی را درباره سازمان بدن انسان جمع‌آوری و یاد می‌گیرند.

مطالعه آناتومی نیازمند صبر و تمرکز زیاد است، زیرا ممکن است مفاهیم و جزئیات آن پیچیده باشند. با این حال، آناتومی یکی از دروس پایه‌ای و اساسی در زمینه‌های پزشکی و بهداشت است که به دانشجویان در درک بهتر اجزای بدن انسان و عملکرد آن کمک می‌کند.
در این مطلب ما اصول مهم مطالعه درس آناتومی، شیوه تدریس آن، سرفصل دروس، منابع مهم برای مطالعه و اهمیت این درس رو در آزمون علوم پایه و بالینی بررسی کردیم. قطعا برای اینکه یک پزشک خوب بشید باید آناتومی بدن رو به خوبی بلد باشید. پس از این درس هرگز راحت عبور نکنید.