اهمیت صداهای قلب
تو این مقاله قراره در مورد صداهای قلب حرف بزنیم. دیدی بعضی وقتا میری پیش دکتر از گوشی پزشکی استفاده می کنه و بهت میگه نفس عمیق بکش یا … . آره درست حدس زدی، دکتر می خواد ببینه که قلبت پمپاژ خون رو به درستی انجام میده که از قلبت صدای خوبی شنیده بشه یا نه. آره قلب آدمیزاد موقع پمپاژ صدا تولید می کنه و پزشکا با شنیدن صداهای قلب به سالم بودن یا بیمار بودن انسان پی می برن. میدونی که قلب ما آدما اگه سالم باشه صداهای طبیعی ازش تولید میشه و اگه قلب ما حالت طبیعی خودش رو نداشته باشه صداهای قلب غیر طبیعیه و پزشک با شنیدن این صداهای غیرطبیعی میتونه خیلی از بیماری های قلبی رو شناسایی کنه و برای درمان اقدام کنه.
صداهای قلب چطور ایجاد میشن؟
تا حالا فک کردی که صداهای قلبی چطوری بوجود میاد؟ اول باید بدونی که قلب آدمیزاد چهار تا حفره داره. دو حفره در بالا و دو حفره در پایین. حفره های بالا رو بهشون میگن دهلیز و حفره های پایینی رو بهشون میگن بطن. پس قلب ما چهار حفره داره شامل دهلیز راست، دهلیز چپ، بطن راست و بطن چپ. بین دهلیز در بالا و بطن در پایین هم دریچه وجود داره که قراره خونی که از اعضای بدن توسط ورید ها یا همون سیاهرگ ها وارد دهلیز شده با عبور از این دریچه وارد بطن بشه. در ادامه بطن منقبض میشه تا با انقباض خودش خون رو وارد شریان ها یا همون سرخرگ ها کنه. در ابتدای انقباض بطن، خون یه فشاری میده به عقب که دریچه های بین دهلیز و بطن رو می بنده و این فشار رو به عقب بخاطر ضربه زدن شدید به دریچه صدایی تولید میکنه که بهش میگن صدای اول قلب. پس تا اینجا فهمیدی که صداهای قلب حاصل بسته شدن دریچه های قلب هستن.
مطالب بیشتر: اعصاب مغزی ۱۲ گانه و نحوه عصبدهی آنها
انواع صداهای قلب
صداهای قلبی زیادن ولی دو نوع اصلی صدای قلبی وجود داره که خیلی خیلی مهم ان. صدای اول قلبی یا S1 و صدای دوم قلبی یا S2. صدای اولو که برات توضیح دادم و اما میرسیم به صدای دوم قلب. وقتی خون وارد بطن ها شد قراره که بطن با انقباض خودش خون رو بفرسته به درون شریان ها یا همون سرخرگ ها. بطن چپ خون رو می فرسته تو آئورت و بطن راست خون رو می فرسته تو شریان پولمونری. حالا خون داخل شریان ها قرار داره، از طرفی بین شریان ها و بطن ها دریچه وجود داره که این دریچه ها هم جزو دریچه های قلبی هستن. حالا خونی که در شریان ها قرار داره با انقباض دیواره شریان به سرعت به جلو حرکت میکنه. ولی چیزی که مهمه اینه که در ابتدای انقباض دیواره ی شریان ها، خون با فشار به عقب میره و دریچه ها آئورتی و پولمونری بسته میشه تو همین زمان فشار آوردن خون به دریچه ها باعث بوجود اومدن صدای دوم قلبی میشه. پس صدای دوم قلبی حاصل برخورد خون به دریچه های آئورتی و پولمونری هست.
علاوه بر این صداهای اولیه، صداهای قلبی دیگری هم وجود داره که می تونه نشون دهنده برخی بیماری های قلبی یا ناهنجاری ها باشه. اینها شامل S3 (شنیده شده در دیاستول اولیه و اغلب با نارسایی قلبی همراهه) و S4 (شنیده شده در دیاستول دیررس و اغلب با سفت شدن بطن ها همراهه).
با گوش دادن به این صداهای مختلف قلب بوسیله ی گوشی پزشکی، پزشکان عزیز می تونن ناهنجاری هایی مثل سوفل، اختلالات دریچه یا جریان خون غیر طبیعی در قلب رو تشخیص بدن. و در نهایت میتونن با شنیدن صداهای قلبی به تشخیص بعضی از بیماری های قلبی برسن و برای درمان اون اقدام کنن.
محل شنیدن صداهای قلب
برای سمع صداهای قلبی در قفسه ی سینه چهار ناحیه وجود داره. پزشک برای تشخیص نوع بیماری های قلبی به روش سمع صداهای قلبی باید بیمار رو در محیطی آرام و در وضعیت درستی معاینه کنه. پزشک متخصص قلب در مرحله ی اول برای تشخیص بیماری ها چهار ناحیه رو درنظر می گیره. برای شنیده شدن صدای بسته شدن دریچه آئورت باید گوشی پزشکی رو در دومین فضای بین دنده ای راست قرار بده. محل شنیده شدن صدای دریچه ی پولمونری درست مقابل محل سمع صدای دریچه ی آئورت، در دومین فضای بین دنده ای سمت چپ جناغ قرار داره. صدای دریچه تریکوسپید هم در چهارمین فضای بین دنده‌ای چپ و صدای دریچه میترال در آپکس قلب بهتر و راحت تر شنیده میشه.
اما چهار محلی که در بالا گفتیم برای شنیدن صداهای قلب یک فرد طبیعی هست چرا که بعضی از افراد به طور مادرزادی جایگاه قلبشان با افراد طبیعی فرق میکنه. در نتیجه محل سمع صداهای قلبی این دسته از بیماران با افراد طبیعی کاملا متفاوته. مثلا در بیماری آمفیزم، قلب به سمت پائین رانده میشه و اپی گاستر ناحیه ی مناسب تری برای شنیدن صداهای قلبی این دسته از بیماران خواهد بود.
انواع روش های شنیدن صداهای قلب
۱. سمع (Auscultation):
خب یکی از معمول ترین روش ها اینه که پزشک از گوشی پزشکی استفاده کنه. پزشک گوشی پزشکی خودش رو در جاهای خاصی از قفسه ی سینه قرار میده و با دقت به صداهای تولید شده از قلب گوش میده. بهتره که پزشک این کار مهم رو در فضای آروم و بدون سروصدا انجام بده که به بهترین و دقیق ترین تشخیص بیماری های قلبی برسه.
۲. گوشی پزشکی الکترونیکی (Electronic stethoscope):
این همون گوشی پزشکیه ولی باکلاس تر و مدرن تر. این گوشی پزشکی فرقش با گوشی پزشکی معمولی اینه که صداهای تولید شده رو تقویت میکنه و باعث میشه که پزشک متخصص صداها رو بهتر و دقیق تر بشنوه و تشخیص بهتری داشته باشه.
۳. اکوکاردیوگرافی (Echocardiography):
این تکنیک تصویربرداری از امواج اولتراسوند برای ایجاد یک نمایش بصری از ساختار و عملکرد قلب، از جمله فعالیت های تولید صدا، استفاده می کنه.
۴. فونوکاردیوگرافی (Phonocardiography):
تو این روش یک میکروفن یا مبدل روی قفسه سینه قرار میدن تا صداهای تولید شده رو به صورت الکترونیکی ثبت و ضبط کنن و در نهایت متخصصان به تحلیل این صداها بپردازن.
۵. ام آر آی یا سی تی اسکن قلب:
متخخصان در تکنیک MRI یا CT Scan میتونن ساختار و عملکرد قلب رو بررسی کنن. چونکه خیلی از صداهای غیرطبیعی قلب ناشی از تغییر در ساختار قلب هست مثلا اگه دریچه ی میترال تنگ بشه صدای اول قلبی به صدای غیر طبیعی تبدیل میشه.
۶. سونوگرافی داپلر (Doppler ultrasound):
این تکنیک از امواج صوتی برای اندازه گیری جریان خون در قلب و عروق خونی استفاده می کنه که می تونه اطلاعاتی در مورد صداهای غیرطبیعی قلب مرتبط با جریان خون ارائه بده.
مطالب بیشتر: مهمترین کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی که باید بدانید
سمع (Auscultation)
از اونجا که یکی از مهمترین روش های پی بردن به صداهای غیرطبیعی قلب استفاده از گوشی پزشکی بود در این قسمت به توضیح کامل این روش می پردازیم.
گوشی پزشکی یک قطعه قفسه سینه داره که پزشک اون رو روی قسمت توراکس بیمار میزاره. همچنین گوشی پزشکی دو گوشواره داره که با لوله به هم متصل هستن. قطعه سینه یک دیافراگم و یک زنگه که برای گوش دادن به فرکانس های مختلف صدا استفاده میشه.
فرآیند سمع شامل چندین مرحله است:
۱. وضعیت قرارگیری
خب یکی از مواردی که پزشک باید موقع استفاده از گوشی پزشکی بهش توجه کنه وضعیت قرارگیری بیمار هست. بیمار باید در یک وضعیت کاملا مناسب قرار بگیره طوری که قفسه ی سینه ی بیمار در معرض دید پزشک قرار بگیره و پزشک بتونه قطعه ی قفسه ی سینه رو روی پوست و در محل مناسبی از قفسه ی سینه قرار بده.
۲. محل قرار دادن گوشی پزشکی:
همونطور که تو شکل بالا می بینید، بعد از قرار گیری بیمار در وضعیت مناسب حالا پزشک متخصص گوشی پزشکی رو در محلی مناسب روی قفسه ی سینه قرار میده. دقیقا در جایی که بتونه صداهای مختلف قلب رو به بهترین شکل سمع کنه. این نواحی شامل راس (پایین) و قاعده(بالا) قلب و همچنین در نقاط خاصی در امتداد سمت چپ و راست جناغ هستن.
۳. گوش دادن:
پزشک متخصص معمولا به دو نوع اصلی صدای قلب گوش میده. S1 با بسته شدن دریچه های میترال و تریکوسپید در ابتدای سیستول (زمانی که پمپاژ خون از قلب رخ میده) تولید میشه، در حالی که S2 با بسته شدن دریچه های آئورتی و ریوی در ابتدای دیاستول (زمانی که قلب از خون پر میشه) تولید میشه. در قلب این صداها اغلب به عنوان “لوب-داب” توصیف میشن و برای ارزیابی عملکرد طبیعی قلب ضروری هستن.
۵. تفسیر:
خب وقتی پزشک صداهای قلبی رو شنیده به تفسیر و تحلیل اونا می پردازه و متوجه بیماری یا عدم وجود بیماری های قلبی میشه
به طور کلی، سمع بخشی ضروری از ارزیابی قلبی عروقیه و اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد قلب و ناهنجاری های قلب در اختیار متخصص قرار میده.
الکتروکاردیوگرام و صداهای قلب
صدای قلبی و الکتروکاردیوگرام (ECG) هر دو ابزار مهمی برای ارزیابی عملکرد قلب هستند…..
برای مطالعه رایگان ادامه مقاله لطفا فایل pdf زیر را دانلود کنید