اصطلاحی که این روزها زیاد به گوشمان می رسد همین هوش مصنوعی است، اما منظور از هوش مصنوعی چیه؟ آیا هوش مصنوعی همان ربات هایی هستند که می شناسیم یا چیزی فراتر از آنها؟ هوش مصنوعی قادر به انجام چه کارهایی است و آیا برای نسل بشر خطر آفرین است؟ کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی چیست؟
قرار است در این مقاله به سوالات بالا پاسخ دهیم و نگاهی عمیق به کاربرد هوش مصنوعی داشته باشیم.
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی به انگلیسی Artificial intelligence که به طور مخفف آن را AI نیز می‌نامند. هوش مصنوعی یا همان AI، به مجموعه‌ای از تکنولوژی‌ها و الگوریتم‌های کامپیوتری اطلاق می‌شود. که به کامپیوترها و سیستم‌های مختلف اجازه می‌دهد تا با استفاده از داده‌ها و الگوریتم‌های خود، وظایف را به صورت خودکار و هوشمندانه انجام دهند.
هدف اصلی هوش مصنوعی، شبیه سازی قابل قبول عملکرد ذهن انسان در کامپیوترهاست. در حقیقت هوش مصنوعی نوعی تکنولوژی است که قادر به تفکر است. ناگفته نماند که این تفکر تفاوت خیلی زیادی با تفکر بشری دارد ولی هوش مصنوعی سعی می کند که از تفکر بشری تقلید کند. هوش مصنوعی در علوم مختلف نفوذ کرده، یکی از علومی که هوش مصنوعی در آن نفوذ کرده علوم پزشکی است. که در این مقاله در مورد کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی سخن به میان آمد.
تاریخچه ی هوش مصنوعی
قبل از پرداختن به کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی لازم است به تاریخچه ی آن توجه کنید. هرچند این روزها از هوش مصنوعی زیاد صحبت به میان می آید و بحث آن بیش از پیش داغ است. ولی تاریخچه ی این تکنولوژی به سالهای جنگ جهانی دوم برمی گردد. آلن تورینگ یکی از دانشمندان انگلیسی در طول جنگ جهانی دوم ماشینی به نام Bombe طراحی کرده بود که این ماشین توانست ارتباطات کدگذاری شده آلمانی‌ها توسط ماشینی با نام انیگما را درهم بشکند. در واقع ماشینی که آلن تورینگ طراحی کرده بود توانست متفقین را از نقشه ها و استراتژی های دشمن خود آگاه سازد.
بنابراین هوش مصنوعی موضوع تازه ای نیست و به سالهای گذشته بر میگردد ولی پیشرفت و توسعه ی آن به صورت چشمگیری در قرن بیست و یکم اتفاق افتاده است.
فیلم های آموزشی اسموزیس
کاربرد هوش مصنوعی
هوش مصنوعی تکنولوژی ای است که در علوم مختلف و شغل های زیادی کاربرد دارد و بسیاری از علوم رشد و پیشرفت خود را مدیون این تکنولوژی می دانند. مهمترین کاربرد های هوش مصنوعی در زیر ذکر شده است که از میان آنها به کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی پرداخته ایم.
- کشاورزی
- هوانوردی
- علم کامپیوتر
- اقتصاد
- قانون و قضا
- پزشکی
- و …
کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی
با گسترش هوش مصنوعی پزشکی سنتی جای خود را به پزشکی مدرن و تکنولوژی داده است. پزشکی و درمان بیماری ها هم از هوش مصنوعی تاثیر پذیرفتند و این روزها تشخیص و درمان بسیاری از بیماری ها با بهره گیری از هوش مصنوعی صورت می گیرد. کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی برای پزشکان و دانشجویان پزشکی بسیار موضوع جالبی است که می تواند موضوع پایان نامه های این قشر در دانشگاه ها نیز باشد. از جمله کاربرد های هوش مصنوعی در پزشکی می شود به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد بیمارستان با کمک ربات
- تصویربرداری
- جراحی به کمک ربات ها
- نظارت بر بیماری های مزمن
- تشخیص سرطان با هیستوپاتولوژی
- پیش بینی کاهش GFR یا فیلتراسیون گلومرولی و تشخیص بیماری های کلیوی
- و …
کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی و بخش جراحی
از کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی می شود به استفاده از این تکنولوژی در جراحی اشاره کرد. به عنوان مثال جراحان قادر خواهند بود به کمک ربات های هوش مصنوعی عمل های جراحی خود را با تهاجم کم انجام دهند.
با استفاده از این ربات ها جراحان می‌توانند با دقت بسیار بالا داخل بدن بیمار را ببینند و همزمان عمل جراحی را بر روی آن انجام دهند. این ربات ها تصاویری سه بعدی با نمایی بزرگنمایی شده از محل انجام جراحی به نمایش می گذارند که هرگز پزشک با چشم خود این تصاویر را نمی بیند. تجربه نشان داده است که جراحی هایی که با کمک ربات های هوش مصنوعی انجام پذیرفته برای بیماران عوارض و دردهای کمتری را بدنبال داشته است. لازم به ذکر است که این نوع جراحی ها بیشتر در کشورهای پیشرفته ی پزشکی صورت می پذیرد و هنوز خیلی از کشورها از این تکنولوژی بی بهره هستند.
آموزش آناتومی به همراه زیرنویس فارسی اختصاصی
چت ربات های خدمات بیماران
یکی دیگر از کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی چت ر‌بات‌ها است که بار زیادی را از دوش متخصصان پزشکی برداشته است . این چت ها با استفاده از فناوری‌هایی مانند NLP توسعه یافته است و بیماران با استفاده از آن به پاسخ سوالات خود در زمینه های مختلف اعم از نوبت دهی، پرداخت صورت حساب می رسند. همچنین بیماران می توانند سوالات خود را در مورد بیماری ها و علائم آن از این چت ربات ها بپرسند. و بدین ترتیب تا حد زیادی نیاز بیمار به مراجعه ی حضوری نزد پزشک متخصص کمتر شده است.
کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی و صنعت داروسازی
مصرف دوز بیشتر از حد مجاز در درمان یک بیماری ممکن است عوارض و پیامد های جبران ناپذیری در پی داشته باشد. بنابریان خیلی مهم است که بیمار مقدار مناسب و صحیحی را از داروی تجویز شده را مصرف کند. صنعت دارو سازی برای کاهش خطای احتمالی در این موضوع به سراغ هوش مصنوعی رفته است و کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی را این بار در صنعت داروسازی خواهیم داشت.
کاربرد هوش مصنوعی در تصویربرداری پزشکی و تشخیص بیماری ها
در سال های اخیر شاهد نفوذ محسوس هوش مصنوعی در تصویربرداری های پزشکی بودیم. به طوری یکی دیگر از کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی خواندن سریع تر تصاویر سی تی اسکن و MRI است. این تکنولوژی هوش مصنوعی به تشخیص بهتر و کامل تر بیماری ها کمک شایانی می کند، همچنین کشورهایی که با کمبود رادیولوژیست ها و متخصصان بیمارستانی مواجه هستند می توانند از این تکنولوژی هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار حیاتی بهره بگیرند.
تشخیص سرطان روده بزرگ به کمک هوش مصنوعی
سرطان به خودی خود خطرناک است ولی چنانچه این بیماری سریع تشخیص داده شود و درمان بیمار به موقع شروع شود می توان این بیماری را به طور کلی ریشه کن کرد. در سالهای گذشته مرگ و میر ناشی از سرطان بشدت بالا بود دلیل این مرگ و میر هم تشخیص دیر هنگام سرطان در بیمار بود. اما امروزه پزشکی به کمک هوش مصنوعی در تشخیص سرطان ها پیشرفت چشم گیری داشته است. و یکی از کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی تشخیص سرطان روده ی بزرگ است. طوری که برخی محققین و صاحب نظران معتقدند که هوش مصنوعی در تشخیص سرطان روده بزرگ حتی از پاتولوژیست ها هم بهتر عمل می کنند.
تشخیص بیماری های پوستی به کمک هوش مصنوعی
از کاربردهای هوش مصنوعی در پزشکی و سلامت تشخیص بیماری های پوستی بخصوص سرطان پوست است که امروزه از این تکنولوژی هوش مصنوعی در این زمینه استفاده های زیادی به عمل می آید، نکته ی جالب توجه این است که هوش مصنوعی در برخی از روش های تشخیص سرطان پوست دقت و سرعت بسیار بیشتری از پزشکان متخصص پوست دارد.
هوش مصنوعی و تشخیص بیماری های کلیوی حاد
درصد قابل توجی از مرگ و میر ها بدلیل عدم تشخیص و درمان به موقع بیماری ها است. یکی از این بیماری ها، بیماری کلیوی است. بیماری کلیوی زندگی فرد را مختل و آن را به خطر می اندازد. تشخیص زود هنگام این بیماری می تواند خطر مرگ را از بیمار دور کند و همچنین از هزینه های اضافی درمان جلوپیری شود. امروزه برای تشخیص بیماری های حاد کلیوی از هوش مصنوعی کمک می گیرند. کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی بخصوص در تشخیص این بیماری، باعث شد به طول عمر این بیماران افزوده شود.
کاربرد هوش مصنوعی در مهار کردن کرونا ویروس
با شایع شدن ویروس جدید کووید-۱۹ در اواخر سال ۲۰۱۹ و در نهایت با همه گیر شدن این ویروس نوظهور، سراسر جهان درگیر این بیماری شدند. به همین دلیل پژوهشگران در حوزه های مختلف، جهت کشف راه حل مشکلات مرتبط با کنترل و مدیریت بحران های به وجود آمده تلاش های فراوانی کردند. قدرت بسیار زیاد انتقال کووید-۱۹ باعث شد پژوهشگران دست به دامان هوش مصنوعی شوند و در نهایت کنترل و پیشگیری از ویروس کووید-۱۹ یکی دیگر از کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی شده است.
استفاده از هوش مصنوعی در مهار کرونا، باعث شد موارد مشکوک به کووید-۱۹ با حداقل تماس پرسنل درمانی با بیماران مورد شناسایی قرار گرفته و روند درمانی افراد مبتلا تحت نظار قرار بگیرد. همین استفاده از هوش مصنوعی در کنترل و پیشگیری کرونا ویروس، باعث کاهش خطر ابتلا کادر درمان به این ویروس شده است.
محفاظت و مراقبت از بیمار به کمک هوش مصنوعی
از دیگر کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی استفاده از این تکنولوژی در بخش های مراقبت های ویژه ی بیمارستان است. هوش مصنوعی برخلاف انسان نیازی به خواب ندارد. به عنوان مثال برخی شرکت ها سیستمی طراحی کرده اند که می تواند در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز مسائل بالینی بیمار را بررسی و پیش‌بینی نماید. هوش مصنوعی می تواند با تجزیه و تحلیل داده های بیمار، پزشکان و پرستاران را از خطرات احتمالی بیمار پیش از وقوع آگاه سازند. استفاده از این تکنولوژی در این زمینه باعث کاهش مرگ و میر بیماران بستری در بخش های مراقب ویژه شده است.
مثال دیگر در این زمینه نقش بسزای هوش مصنوعی در زمینه قلب و عروق است. هوش مصنوعی برای نظارت بر ضربان قلب، فشار خون و سایر علائم حیاتی مورد استفاده ی فراوانی قرار گرفته است. بدین ترتیب پیش از بروز هرگونه مشکل جدی، هوش مصنوعی توانست به تشخیص سریع و زودهنگام نارساییهای قلبی و دیگر مشکلات قلبی عروقی کمک قابل توجهی کند.
هوش مصنوعی همچنین می تواند روی میزان گلوکز خون نظارت خوبی داشته باشد. لذا از هوش مصنوعی در بیماران دیابتی جهت نظارت بر بیماری و سطح گلوکز خون استفاده می شود. گفته می شود که پیشنهادات هوش مصنوعی بر میزان دوز انسولین و نوع تغذیه بسیار دقیق تر و قابل اطمینان تر است.
نقش هوش مصنوعی در فوریت های پزشکی
فوریت های پزشکی هم از کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی بی بهره نمانده است. همانطور که میدانید تشخیص علائم ایست قلبی توسط تکنسین های فوریت پزشکی می تواند شانس زنده ماندن بیمار را بیش از پیش افزایش دهد. اینجاست که هوش مصنوعی مهارت خود را در تشخیص علائم ایست قلبی نشان می دهد. هوش مصنوعی سرنخ های کلامی و غیر کلامی تماس گیرندگان را شناسایی می کند و بدین ترتیب قادر به تشخیص علائم بیماری از راه های دور خواهد بود.
کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی در زمینه ی تشخیص علائم بیماری، به کارکنان درمان و تکنسین های فوریت های پزشکی کمک فراوانی می کند و باعث می شود که آنها روند درمان را سریع شروع کنند و بدین صورت بیمار از خطرات احتمالی در امان خواهد بود.
هوش مصنوعی می تواند با تجزیه و تحلیل صدای تماس گیرنده و سابقه ی بیمار در صورت تشخیص حملات قلبی به بیمار کارکنان درمان را از این بیماری مطلع کنند.
پزشکی شخصی و هوش مصنوعی
هوش مصنوعی می تواند نقش یک پزشک شخصی را برای ما بازی کند. نقشی که تجربه نشان داد هوش مصنوعی به خوبی از عهده ی آن بر می آید. کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی شخصی از مهمترین و شگفت انگیزترین کاربرد های این تکنولوژی است. هوش مصنوعی قادر است به افراد توصیه های پزشکی، تغذیه ای و ورزشی را متناسب با سیستم بدنی هر نفر ارائه کند. این هوش خارق العاده باعث شده است که نیاز بشر جهت مراجعه به برخی متخصصین تغذیه را کاهش دهد.
خطرات هوش مصنوعی
هوش مصنوعی در کنار تمام این کاربردها ممکن است برای بشر خطر آفرین باشد. هرچند که در ظاهر هوش مصنوعی به کمک بشر آمد و واقعا در خیلی از زمینه ها برای بشر مفید بود ولی اگر به ماجرا عمیق نگاه کنیم می بینیم که این تکنولوژی در مسیر خدمت به انسان ها گاهی خطراتی به آنها تحمیل می کند. در زیر به یکی از مهمترین خطرات هوش مصنوعی اشاره خواهیم کرد.
خودکارسازی شغل ها
در نگاه اول شاید این عنوان را جزو فواید و خدمات هوش مصنوعی به بشر به حساب بیاوریم و البته درست هم است، ولی باید توجه کنیم که هوش مصنوعی با اتوماسیون سازی مشاغل یا خودکارسازی آنها نیاز به افراد را برای چرخاندن خیلی از شرکت ها و کارخانه را از بین برد. مثلا کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی در زمینه ی تشخیص تومور از تصاویر رادیو گرافی باعث شد دولت ها متخصصین کمتری را برای این شغل پذیرش کنند. چرا که هوش مصنوعی حتی از یک متخصص هم بهتر و دقیق تر قادر به تشخیص سزان ها و بیماری ها هستند.
هوش مصنوعی روز به روز پیچیده تر و پرکاربرد تر می شود و چه بسا کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی در آینده ی نه چندان دور به موارد ذکر شده بسنده نکند و بسیار گسترش پیداکند. به هر میزانی که این هوش مصنوعی گسترش و پرکاربرد تر شود شغل های زیادی را تصرف خواهد کرد. امروزه شاهد این بوده ایم که برخی کارگران شغل خود را ازدست دادند.
هوش مصنوعی در کنار پزشک یا علیه پزشک
در کنار کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی این هوش می تواند علیه پزشک عمل کند. هر چند برخی اندیشمندان و صاحب نظران معتقدند که هوش مصنوعی در کنار پزشک کارایی دارد و علیه او نیست. همانطور که در بخش کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی گفتیم هوش مصنوعی قادر است بسیاری از بیماری ها را بهتر و دقیق تر از پزشک متخصص تشخیص دهد. با این وجود تا کنون از هیچ رشته ی تخصصی پزشکی بی نیاز نبود و برای همه رشته ها پزشک باید وجود داشته باشد.
جمع بندی
هوش مصنوعی یک تکنولوژی بسیار پیچیده است که سال های خیلی زیادی است بوجود آمده و در چند دهه ی اخیر به طور چشم گیری پیشرفتی قابل توجه داشته است. کابرد هوش مصنوعی در پزشکی از بزرگترین خدمات این تکنولوژی به بشر است که توانست جان بسیاری از بیماران را نجات دهد. هوش مصنوعی روز به روز به پیچیدگی اش اضافه می شود و در سال های آینده انتظار کابردهای بیشتری از هوش مصنوعی در پزشکی و سایر رشته ها را خواهیم داشت.
1 نظر در “مهمترین کاربرد هوش مصنوعی در پزشکی که باید بدانید”